jkf¢i
Ulg¢hJ HgjV”¢F ¢¥F •K ¢Œ‘L f§h Hgfhgy‘K tŒ¨.
Hkjfi Uk¬lh jŒ‘L fïOVHœ HguVfm lK Hgjyg¢T.
¥l¢v Hglshl¢V ‘ H®¥«Hx Hgwy¢VM j‘¥¬ td ”¢S ¬HOG Hgwk¬‘R.
Hgf¨hV¢m r¬ j”‘K fhg…uG lV”fm ¬HOG Hglkjµ.
B jsjO¬L Hggufm td Phgm ‘¥‘¬ •D jgT fu¬ tjp Hgugfm’ ‘j‘¥i Hgd
kŒ¨m Hgf¢v •‘ HjwG flV”« Hgw¢hkm.
Hkjfi ¥¢¬‰htd Phgm ‘¥‘¬ H®¨…hG •ekhx Ulg¢m jV”¢F Hggufm fsfF
HglOh¨V Hgjd ll”K •K jsff§h H®¥«Hx Hgwy¢VM )O¨V HBfjbc(
‘H®”¢hS Hgfbsj¢”¢m Hgjd jPj‘D Ug¢§h )O¨V HBOjkhR(.
¢¥F Uk¬ jV”¢F Hggufm •K ¢”‘K fP‘«j“ l…“ ls¨p’ ‘l…“
t¢g¢fS’ ‘l¨Vrm ‘”lham.
HgjVӢF
1 • ¥§« Hgu¥gj¢K HgOg…¢j¢K )Hgu¥gj¢K H®”fV P¥l‰h( ‘V”F
H®¨‘HR fïP”hL td Hg¥«x HgOhV¥d lv HgP…h± Ugn HBj¥hI
HgwP¢p gg‘¥i HgOhV¥d g´¨hV )•k±V Hgw‘VM(.
2 • •¬OG UK ¨V¢R Hgjua¢R ‘P¬jd Hgjef¢J )2( Hgljuhl¬¢K td
Hg¥«x Hg¬HOgd ggu¥gm.
3 • rL fgT Hg§¢”G V•s‰h Ugn UŒF. qv Hgu¥gj¢K td Hg§¢”G UK
¨V¢R jlV¢V£lh td lP‘V Hgu¥gm lv îfŒhx H®¨‘HR fhgOhVœ’
”lh £‘ l‘qp td Hgw‘VM.
4 • ¢‘qv lK ”G ¥hkF td HglP‘V fhgjuhrF: PgŒm fbsj¢”¢m
”f¢VM’ PgŒm lu¬k¢m wy¢VM ‘whl‘gm. efJ Hgu¥bJ UK
¨V¢R Hgqy¨ fïP”hL td k…S Hg‘rJ Ugn Hgw‘Hl¢G fhgl…hj¢p
Hgl«‘¬M lv Hglkjµ.
5 • efJ ƒVHUd Hgj‘¥¢i Ugn rq¢F Hgj‘¥¢i fhglslhV¢K Hgg‘gf¢K
HglVtŒ¢K lv Hglkjµ.
6 • V”F fïP”hL r¨uj¢K lljW w¬lhJ H®lhl¢j¢K’ ”lh £‘
l‘qp td Hgw‘VM )Hkjfi ggŒ¨um Hg¢l¢K XD ‘Hg¢shV XS’
HglahV îg¢§L ¬HOG HgŒ¨v(.
7 • ¥§« Hgu¥bJ H®lhl¢m’ UK ¨V¢R î¬OhG H®¨‘HR )lv H®Oƒ
td HBUjfhV ¬Hzl‰h HBj¥hI HgwP¢p gg‘¥i HgOhV¥d g´¨hV(
‘HgjV”¢F f¬HOg§h Hgjua¢R ‘P¬jd Hgjef¢J )2( Hgljuhl¬¢K
HgljfŒ¢¢K.
8 • H¬OG fhgjuhrF td ƒVHc Hgj‘¥¢i: PgŒm lu¬k¢m ”f¢VM’ 1 U¥gm
lv H™fŒhx Ugn Hg¨‘R fhgOhVœ’ PgŒm fbsj¢”¢m ”f¢VM’ PgŒm
lu¬k¢m wy¢VM ‘whl‘gm. •P”L YgR fhgljh– Hgl«‘¬ lv
Hglkjµ. •U¬ Hgulg¢m ggu¥gm H®lhl¢m HgljfŒ¢m.
9 • UK ¨V¢R Hgqy¨ rL fjV”¢F •Y¨¢m î¨hV Hgs¢hVM Ugn
Hgu¥bJ.
01 • lK ObG rgF ¥sL Hglkjµ HgOg…d’ rL fjV”¢F Hg¥«z¢K
Hg¥hkf¢K Hg¢l¢K XD ‘Hg¢shV XS fhgjua¢R’ ”lh £‘ l‘qp
td Hgw‘VM.
11 • efJ H®¥«Hx fhglslhV¢K Hgg‘gf¢K Hgl«‘¬¢K lv Hglkjµ.
21 • •¬OG H®kf‘f¢K lv Hgk‘HfQ Hgg‘gf¢m td H®sb“ HgOhwm f§L’
lv Hgqy¨ Ugn Hgk‘HfQ Hgg‘gf¢m Pjn Hgjef¢J Hg”hlG.
31 • V”F ¥sL Hglkjµ HgOg…d Ugn Hg§¢”G’ UK ¨V¢R î¬OhG
H®khf¢F •‘g‰h ‘jef¢ji fhg‘P¬HJ HgOhwm fi.
41 • ¢‘qv Hglkjµ Ugn Hg¥hkF’ efJ ¥sL Hglkjµ fh®Vfum lshl¢V
Hgg‘gf¢m Hgl«‘¬M lv Hglkjµ )Hek¢K g”G ¥hkF(’ ”lh £‘ l‘qp.
51 • qv lŒfQ khrG HgPV”m fhgqy¨ Ug¢i.
61 • ‘wG rhfS Hgf¨hV¢m fhgk±hL Hg”§Vfhzd
71 • qv HglŒhU¬ fï¬OhG ‘P¬M Hgjef¢J HgOg…¢m td Hg§¢”G •‘g‰h
‘efj§h UK ¨V¢R gT O¨hT H®lhK H®lhld.
81 • îK HglŒu¬ l…j‘– td Hga”G A ‘lygR td Hga”G B.
91 • H¬OG •¨VHT k§h¢m P«HL H®lhK td Hg¥«z¢¢K HglOww¢K
gVf¨§lh’ ”lh £‘ l‘qp td Hgw‘VM.
02 • efJ HgP«Hl¢K td Hgs¢hVM fhglshl¢V Hgg‘gf¢m’ lv •Oƒ HBkjfhI
lK HBj¥hI HgwP¢p gg”bL Hgl”j‘F.
12 • V”F ¥«zd U¥gm HgŒ¢h¬M ffuq§lh )U¥gm HgŒ¢h¬M ‘HgPgŒm
Hglu¬k¢m HgjPj¢m( fhgqy¨ Ug¢§lh.
22 • jV”¢F ›gm jkf¢i:
1 - H¬OG HgkhfQ Hgg‘gfd’
2 - rL fï«Hgm HgVfh¨ Hgfbsj¢”d lK j¥§¢« Hgw‘J. îK
j¥§¢« Hgw‘J l¬UL fhg…uG febE f¨hV¢hJ 44RL ¥h£«M
gbsjulhG.
3 - ¢¾‘qv j¥§¢« Hgw‘J Ugn Hg¥hkF HgleŒ‘F j¥hI H®s…G.
32 • rL fjV”¢F Hgy¨hx ‘H™¨hV fhgjua¢R td lV”« U¥gm HgŒ¢h¬M.
42 • V”F U¥gm HgŒ¢h¬M lv îfŒhx lP‘V U¥gm HgŒ¢h¬M td Hg¢¬
H®OVN. qv eŒ‘F U¥gm HgŒ¢h¬M t‘R eŒ‘F lP‘V U¥gm
HgŒ¢h¬M. eL efji fhglshl¢V Hgg‘gf¢m ‘Hgwhl‘gm Hgl«‘¬M lv
Hglkjµ.
52 • qv Hgl‘H¬ HgbwŒm Ugn Y¨hx lPV“ Hgs¢hVM’ lv Hjfhc
Hgjug¢lhJ HglVtŒm. •¬OG Hg«¥hœ H®lhld ‘efji flshl¢V HgfVlm
Hgl«‘¬M lv Hglkjµ.
62 • V”F HglV›j¢K Hg¥hkf¢j¢K fhgqy¨ Ug¢§lh ‘efj§lh fhglshl¢V
Hgg‘gf¢m HglVtŒm lv Hglkjµ.
72 • qv HgaV¢¨ HgbwR Hg…qd ¬HOG HglV›j¢K ‘efj§lh td
Hgs¢hVM fhglslhV¢K Hgg‘gf¢K.
jug¢lhJ HgjV”¢F
82 • efJ UK ¨V¢R Hgjua¢R )2( rq¢fd Hg¬UL HgOg…¢¢K.
92 • efJ UK ¨V¢R Hgjua¢R thk‘S Hgs¢hVM HglV”«D.
03 • fJ UK ¨V¢R Hgjua¢R Hg…‘Hk¢S Hg¥hkf¢m H®lhl¢m.
13 • ¢‘qv HgaV¢¨ HgbwR Hg…qd td l‘qv Hg…‘Hk¢S
‘Hglwhf¢p Hg¥hkf¢m. efJ UK ¨V¢R Hgjua¢R «¥hœ Hg…‘Hk¢S
‘Hglwhf¢p Hg¥hkf¢m.
23 • rL fï«Hgm HgVH¬¢‘ lK Ybti. t“ fhF Hgf¨hV¢m. qv f¨hV¢j¢K
lK Hgk‘c AA r¬VM V 5,1’ Y¢V lVtŒm’ td Hgl”hK
HglOwW g§lh lv lVHUhM r¨f¢m Hgf¨hV¢m. fu¬ HBkj§hx lK
Hgulg¢m’ •U¬ YgR Y¨hx Hgf¨hV¢m ‘•P”L Vf¨i.
33 • •¬OG Hgsg“ Hg§‘Hzd ‘HgVH¬¢‘ td Hgl”hK HglP¬¬ g§lh td g‘Pm
HgŒ¢h¬M’ lv HBkjfhI gbj¥hI HgwP¢p ”lh £‘ l‘qp td
Hgw‘VM.
l‘Hw…hJ ‘HsjO¬HL HguVfm
43 • A: Ohkm P…± H®YVHQ fhglŒw‘VM
B: VH¬¢‘ HT HL VH¬¢‘ ggs¢hVM PŒ¢Œd rhfG gg…“ ¢ulG lsjŒb‰.
C: ¬‘Hsm HgsVUm ‘ tVHlG ”§Vfhz¢m. Uk¬ Vtv HgŒ¬L UK
¬‘Hsm HgsVUm’ julG Hg…VHlG jgŒhz¢‰h.
›gm jkf¢i. îK Hgs¢hVM l«‘¬M f‡gm jkf¢i.
53 • gjay¢G HgVH¬¢‘ Hqy¨ Ugn l…jh– 3 • ™¢ŒhT jay¢G HgVH¬¢‘
Hqy¨ Ugn l…jh– 4. gjy¢¢V HgjV¬¬ fhgfPE H·gd Hqy¨ Ugn
Hgl…jh– 5. ggV¥‘c gg‘qv H®wgd ggjV¬¬ Hqy¨ Ugn Hgl…jh–
6. Uk¬ hT jay¢G HgVH¬¢‘ gK ¢jL P…± HgjV¬¬. ggjP”L td
lsj‘N Hgw‘J’ HsjO¬L Hgl„ŒfˆQ 2. gqf¨ Hg‘rJ’ ‘HwG
Hgqy¨ Ugn l…jh– )qf¨ TES( ‘td k…S Hg‘rJ Y¢V
HgshUm lK Hgl…hj¢p )shUm - RH( ‘ )¬r¢Œm-NIM( îK
HgVH¬¢‘ l«‘¬ fl¬OG 1 XUA gj‘w¢G •¥§«M Hg 3PM.
63 • g…“ P«HL H®lhK: 1 H¬tv j¥hI Hg‘s¨ ‘Hqy¨ td k…S Hg‘rJ
Ugn Hgl…jh–’ 2 t“ HgP«HL.
73 • lŒfQ khrG HgPV”m: 1 •‘G sVUm ggs¢V. 2: ehkd sVUm
ggs¢V. HgV¥‘c ggOgT Hkjfi: Uk¬lh j«¢G Hgs¢hVM lK HgybT
sjjl”K Hgs¢hVM lK Hgs¢V tŒ¨ Ugn •‘G sVUm ‘ggOgT.
BsjO¬HL HgsVUm Hgehk¢m jwVT ”lh td Hgw‘VM 83.
83 • rL f…“ HglslhV Hgg‘gfd lK ‘P¬M hT HgsVUm Hgehk¢m. •¬V
‘P¬M H™¢ŒhT gg‘qv Hgjhgd. HVf¨ HglslhV Hgg‘gfd g‘P¬M
H™¢ŒhT l¥¬¬‰h. ‘H·K ”G sVUhJ ljhPm.
Hsjf¬HG Hgf¨hV¢hJ 44RL
93 • ›gm Hgjkf¢i julG f…qG 3
f¨hV¢hJ Ugn a”G «VH¢V 44RL
l‘¥‘¬M ¬HOG Hg‘P¬M Hgw‘j¢m. ‘Bsjf¬Hg§h‘HtwG HgPgŒm
‘Y¨hx ›gm Hgjkf¢i lv gshkd Hgjef¢J Hgl‘¥‘¬¢K •s…G U¥gm
HgŒ¢h¬M.
•OVœ Hg‘P¬M Hgw‘j¢m ‘t“ lshl¢V Y¨hx j¥‘¢T Hgf¨hV¢hJ.
04 • •OVœ Hgf¨hV¢hJ Hglsjk…ƒM ‘Hsjf¬g§h f¶OVN ¥¬¢¬M lK k…S
Hgk‘c lv HBgj«HL fhj¥hI HgŒ¨f¢m Hgsg¢L. eL •U¬ ¥l¢v H®¥«Hx
îgn l‘qu§h.
Hsjf¬HG Hgf¨hV¢m
jkf¢i: Vs‘lhJ Hgf¨hV¢hJ îVah¬¢m tOE¨. r¬ jOjgT f¨hV¢j“ UK
Hgkl‘ƒoe Hgl‘qp. ‘£ƒH B ¢CeV Ugn jsgsG Ulg¢m HBsjf¬HG
‘HgaPK Hgl‘qPm.
14 • rL fï«Hgm HglŒhU¬ gg‘w‘G îgn l‘qv Hgf¨hV¢m. HtwG r‘HfS
jyƒ¢m Hgf¨hV¢m.
24 • t“ HglslhV¢K Hgg‘gf¢K lK ‘P¬M jef¢J Hgf¨hV¢m ‘rL fï«Hgj§h
”lh £‘ l‘qp td Hgw‘VM. HOVœ Hgf¨hV¢m.
34 • qv Hgf¨hV¢m Hg¥¬¢¬M td ‘P¬M jef¢J Hgf¨hV¢m ‘efj§h
fhglslhV¢K Hgg‘gf¢K. ‘wG rhfS Hgf¨hV¢m lv Hgk±hL
Hg”§Vfhzd. •U¬ ‘qv ‘jef¢J HglŒhU¬.
aPK Hgf¨hV¢m
jkf¢i: aPK Hgf¨hV¢m ‘•¢m Ulg¢hJ td Hglk±‘lm Hg”§Vfhz¢m ¢¥F •K
jjL f‘Hs¨m •aOhW fhgy¢K.
¢l”K aPK Hgf¨hV¢m Pjn f¬‘K î«Hgj§h lK Hggufm.
44 • •¬OG rhfS ahPK Hgf¨hV¢m td lŒfS lk«gd ‘Hjfv Hgjug¢lhJ
HglVtŒm. ‘wG HgŒhfS B fhgŒhfS C gahPK Hgf¨hV¢m.
54 • fu¬ HBkj§hx lK HgaPK HtwG ahPK Hgf¨hV¢m lK HglŒfS
Hglk«gd eL HtwG HgŒhfS C lK HgŒhfS B
64 • ‘wG rhfS Hgf¨hV¢m lv rhfS Hgk±hL Hg”§Vfhzd ffuq§lh
HgfuQ. qv ‘P¬M jef¢J Hgf¨hV¢m. fu¬ HBkj§hx lK Hgulg¢m
jƒ”V ¬Hzl‰h •K j”lG Ulg¢m
HgygR ‘Hgjef¢J.