4.5. - Genel kullanım talimatları
Başlamadan önce güvenlik talimatlarını ve bu kılavuzda yer alan
diğer talimatları okuyun, anlayın ve uygulayın.
Bu noktadan sonra kaynak dünyasına adım atmanızı ve etkin bir
şekilde çalışmanızı sağlayacak bir dizi genel göstergeler
göreceksiniz. Kılavuzda orta zorlukta kaplamalı elektrotlar
vasıtasıyla kaynak ve zorluk derecesi oldukça yüksek olan TIG
kaynağı hakkında bilgi verilmektedir. Lütfen şunu dikkate alın:
profesyonel seviyede kaynak kalifiye ve uzmanlık gerektiren bir
aktivitedir. Ayrıntılı bilgi için lütfen bu konudaki özel kitaplara ve
düzenli profesyonel eğitim kurslarına başvurun.
► 1. - örtülü elektrotla kaynak yapma
Bu elektrikli ark kaynağı sınıfında, elektrot elektrik arkı gibi kendisi
ısı üretir, ortamı korur ve kaynak kaplamasını geliştirir, elektrotun
metal maçası yapılan kaynağa göre eridiğinde metali filtreler.
Yapılacak işe uygun elektrotu (boyutunu ve türünü) seçmeniz
gerekmektedir. Ortalama özelliği, geçerliliği ve önemli iş
parçalarını dikkate alarak ve bulunması en kolay elektrot olduğu
için “rutil elektrot” olarak bilinen E-
6013 elektrotunu tavsiye
ediyoruz. Kaplamalı elektrot ile en iyi kaynak yapılabilen materyal
karbonlu çeliktir.
Aşağıdaki tablo size S275 tipi orta dereceli karbonlu çelik için
elektrot türünü ve amper ayarını seçme konusunda yardımcı
olabilir.
Bütün güvenlik tedbirlerinin alındığından emin olduktan, ekipmanı
denetledikten, kaynak yapılacak materyali temizledikten,
hazırladıktan ve bağladıktan sonra kablolar tablolardaki
talimatlara göre bağlanır. E- 6013 elektrotu ile çalışırken eksi
kutuplu (- ile gösterilir) çıkış kelepçe ile parçaya bağlanır. Artı
kutuplu çıkış (+ ile gösterilir) siyah ucuna iş elektrotu bağlanmış
olan elektrot taşıyıcı kelepçeye bağlanır.
Kaynak yapan kişi kaynak maskesi veya başlık kullanarak iş için
uygun olan ve dökülme veya radyasyonu engellemek için derinin
bütün kısımlarını kaplayan koruyucu giysi giymelidir.
Kaynak işlemi ark çalıştırılarak başlatılır. Çeşitli işlemler
yapılmaktadır, en basiti iş parçasını kazımaktır.
Ark çalıştıktan sonra elektrot yaklaşık olarak kendi çapına yakın
bir mesafede tutulur ve sağ elini kullanan batılı birinin yazı
yazması gibi geri doğru çekilerek kaynak işlemine devam edilir.
Elektrot yatay hattın karşısında, dikey hattın yakınında (60 - 80º)
tutulur ve kaynak kaplama merkezine göre dengelenir. Bu işlem
düzgün bir doğrultuda, zigzag çizerek veya dairesel şekilde
ilerlemek için yapılması gereken geçiş (başlangıç ve doldurma) ve
ek yeri kaplama işlemlerine göre değişir . Yoğunluk pozisyonunun
ve kaynağın ilerleme hızının iyi ayarlanması sonucu barbeküde
kızartılan etten gelen ses gibi hoş ve yumuşak bir ses çıkar. İş
doğru şekilde yapıldığında ortaya homojen bir kaynak dikişi çıkar
ve yüzeydeki şekillerin hepsi yarı ay şeklinde olur. Enine profil
çıkıntı yapmaz ve ortaya çıkan cüruf kolaylıkla temizlenebilir.
Kaynak dikişi yapıldığında cürufu çekiçle çıkarın ve muhtemel
başka bir kaynak yapmadan önce fırçalayın.
► 2. - TIG kaynağı
Soy gaz korumalı tungsten elektrotlu elektrik ark kaynağı sırasında
sarf malzemesi elektrot değil, kaynak yapılacak materyale benzeyen
bir materyalin elektrot çubuğudur. Örtülü elektrot sistemine oranla TIG
sistemi daha az üretken ve daha zordur fakat paslanmaz çelik dahil
bütün metal ve alaşımlarda ve ince bağlantılı veya filtresiz metallerde
çok yüksek kaynak kalitesi sağlar. Kaynak yapılırken cüruf, sıçrama
ve gaz oluşmaz.
Uyarı: Toryum katkılı tungsten elektrotu kullanmayın ve
sivriltmeyin, bu materyal orta derecede radyoaktif aktivite riski
taşımaktadır. Elektrot üzerindeki gösterge şeridinden EN ISO
688848:2004 (renkler: sarı, kırmızı, mor ve turuncu) kapsamında
toryum dioksit varlığını ve konsantrasyonunu fark edebilirsiniz. Bu
elektrotları kullanmayın, bunların yerine örneğin lantan ve seryum
türevlerini içeren (şeritler: siyah, gri, mavi, altın sarısı) ve radyoaktif
aktiviteye yol açmayan materyalleri kullanın.
Elektrotu kaynak torcuna doğru şekilde yerleştirmek için nozuldan 5
mm çıkıntı yapması gerekmektedir.
Genel kural olarak, çıkışı ters şekilde normal elektrot bağlantısına,
TIG torcunu ekipmanın eksi terminaline ve kelepçeyi artı terminale
bağlayın. Parçayı hazırlayın ve bağlayın. Akım yoğunluğunu materyal
türüne ve yapılacak eklentiye göre ayarlayın, ilk önce bir test parçası
üzerinde test yapın. Bu konuda ayrıntılı bilgi için uzman literatürüne
ve düzenli profesyonel eğitime başvurun.
Torca bir silindirden gaz akışını gerekli şeklide düzenleyebilen basınç
azaltma sistemi vasıtasıyla soy gaz (genellikle saf argon) verilmelidir.
T100.20H modelinin haricindeki bütün ekipmanlarda kendi
bünyesinde yer alan kapama vanası vasıtasıyla akış ölçere ve gaz
kontrolüne doğrudan bağlı olan bir TIG torcu (dahil edilmemiş,
STAYER referansları 38.71 ve 38.73) olması gerekmektedir.
T100.20H modelinde dahili bir başlatma/durdurma kontrolü
bulunmaktadır, böylece TIG torcunun kontrol butonu ile gaz geçişi
dahili olarak kontrol edilmektedir. T100.20H üzerinde ayrıca kaynak
başlamadan önce ve bittikten sonra ek gaz çıkışı için bir selektör
düğmesi bulunmaktadır. Bu ek gaz işin daha çok korunmasını ve
daha kaliteli olmasını sağlar. Bu amaçla 8 numaralı anahtar
vasıtasıyla kısa (2 sn. kısa “pozisyon”, daha fazla tasarruf) veya uzun
(6 sn. yüksek kalite, ‘uzun’ pozisyon).
S60.17L ve T100.20H modellerinin dışında arkı başlatmak için torcun
ucu hafifçe çizilerek çalışan bir ark kıvamına getirilmelidir.
S60.17L modelinin gelişmiş lift-arc başlatma sistemi mevcuttur. TIG
kaynağını başlatmak için 7 numaralı anahtarı TIG pozisyonuna
getirin, gaz çıkış vanasını açın ve torcun ucunu kaynak yapılacak
parçaya değdirin. Yaklaşık 2 saniye bekleyin ve torcu hafifçe
kaldırarak arkı otomatik olarak başlatın. T100.20H modelinde yer alan
ark iş parçası ile fiziksel temas gerektirmediğinden en yüksek
seviyede kendiliğinden çalışma özelliğine sah
iptir. Bu sayede
tungsten elektrotuna temas neticesinde arkın ve kaynağı n körelmesi
engellenmiş olur. TIG kaynağını başlatmak için 7 numaralı anahtarı
TIG pozisyonuna getirin ve uç kısmı kaynak yapılacak parçanın 3,5
mm yakınına getirin. Arkın düğmesine basarak otomatik olarak
çalıştırın. Başlatma esnasında sorun yaşarsanız seramik nozulu
hafifçe parçanın üzerine eğerek elektrotun çalışmasını
kolaylaştırabilirsiniz.
Ark çalıştırıldığında ihtiyaca uygun şekilde kaynak yapılır. Genel
olarak elektrotlu kaynağın tersi yönünde ilerlemesi gereklidir. Geri
doğru çekmek yerine gaz akışının kaynak kaplamasına etki etmesine
yardım edermiş gibi ileri doğru itilerek çalıştırılır.
46
46
TÜRKÇE
To Next Page
Loading...
